Này con,
Sau khi đã hiểu bốn chân lý – Khổ, Tập, Diệt, Đạo – thì giờ đây con phải thực hành quán chiếu ngay trong hơi thở, ngay trong thân tâm này. Vì nếu chỉ hiểu mà không hành, thì pháp chỉ như hạt giống chưa gieo xuống đất, dù quý cũng không sinh hoa trái.
Mật Thiền Thất Bảo Huyền Môn không tách khỏi lời Phật dạy, mà thổi sinh khí của thiền định vào Tứ Diệu Đế, làm cho pháp trở nên sống động trong từng mạch khí và từng niệm tâm.
I. KHỔ ĐẾ – QUÁN KHỔ ĐỂ MỞ TRÍ
Này con,
Khi con ngồi xuống, lưng thẳng, hai tay đặt lên nhau, đầu hơi cúi nhẹ, hãy thở một hơi chậm và sâu. Hít vào, con biết thân này đang hít; thở ra, con biết thân này đang thở.
Đó là chánh niệm khởi đầu.
Giờ đây, con hãy quán thân là vô thường.
Hít vào, biết thân này vay mượn đất, nước, gió, lửa.
Thở ra, biết thân này đang dần tan trong từng hơi thở.
Hít vào, con thấy mọi cảm thọ đang đến; thở ra, con thấy mọi cảm thọ đang đi.
Thấy khổ là thấy vô thường.
Thấy vô thường là thấy sự thật.
Thấy sự thật là mở cửa trí tuệ.
Đừng sợ khổ, con ơi.
Khổ là pháp ấn đánh thức tâm mê, là ngọn đèn soi đường trở về giác ngộ.
Hành giả Mật Thiền phải quán khổ bằng ánh sáng của tâm tĩnh lặng, chứ không bằng cảm xúc dao động.
II. TẬP ĐẾ – QUÁN ÁI DỤC TRONG HƠI THỞ
Này con,
Khi hơi thở đã điều hòa, con hãy niệm mật ngôn Nam Mô Tà Mô Tà Mô Đa Ra Hoang — âm vận của trí tuệ, phá tan vô minh ái dục.
Mỗi khi tâm con khởi ham muốn, khởi bám víu, khởi sợ hãi, con hãy thở vào, biết tâm đang bị trói; thở ra, biết mình đang buông.
Nam Mô Tà Mô Tà Mô Đa Ra Hoang– ấy là mật âm quán tâm trí tuệ, cắt đứt dòng ái trong tầng sâu của ý thức.
Ái không phải chỉ ở thân, mà nằm trong từng ý niệm muốn hơn, muốn thua, muốn được, muốn mất.
Khi mật âm vận hành cùng hơi thở, dòng ái dục bị chuyển hóa thành năng lượng tỉnh giác.
Lúc đó, con không còn bị nghiệp dẫn, mà tự tại trong thấy – biết – buông.
Hãy quán:
“Không có gì là của ta. Không có ai là ta. Không có ta trong mọi pháp.”
Từ đó, tâm con nhẹ như mây, rỗng như hư không.
III. DIỆT ĐẾ – QUÁN TỊCH DIỆT CỦA TÂM THANH TỊNH
Này con,
Khi con thấy rõ khổ, diệt trừ ái, thì hơi thở con bắt đầu trở nên rỗng và sáng. Lúc ấy, con hãy niệm mật ngôn Mu A Mu Sa — mật âm của từ bi và diệt khổ.
Hít vào, con thấy năng lượng từ bi lan khắp thân tâm;
Thở ra, con thấy năng lượng ấy lan ra khắp mười phương.
Niệm:
“Sa Bi Mô U – hơi thở này là Phật tánh, là diệt tận khổ đau.”
Mỗi hơi thở là một bước vào Niết Bàn, mỗi niệm tỉnh là một cánh cửa mở ra chân tâm.
Khi tâm lặng mà sáng, con sẽ cảm được năng lực tịch diệt bao phủ toàn thân — không còn biên giới giữa trong và ngoài, giữa ta và người.
Đó là Diệt Đế – Niết Bàn hiện tiền, không trong tương lai, mà ngay trong hiện tại tỉnh thức này.
IV. ĐẠO ĐẾ – HƠI THỞ LÀ CON ĐƯỜNG TRUNG ĐẠO
Này con,
Đạo không nằm trong sách, mà trong từng bước đi, từng hơi thở, từng cái nhìn của con.
Hãy quán hơi thở là đường trung đạo:
Không nén ép – đó là buông.
Không buông thả – đó là định.
Con hãy dùng Bát Chánh Đạo như tám cột trụ nâng đỡ tâm thiền:
Chánh kiến – biết rõ thân tâm này là pháp duyên sinh.
Chánh tư duy – giữ tâm không tà vọng.
Chánh ngữ – lời nói thấm mật hương từ bi.
Chánh nghiệp – hành động trong sáng, không trái nhân quả.
Chánh mạng – sống đơn giản, không tổn hại.
Chánh tinh tấn – kiên trì tu mà không chấp công.
Chánh niệm – biết rõ từng sát-na tâm biến động.
Chánh định – tâm an như núi, sáng như trăng thu.
Khi tám nhánh ấy hòa vào hơi thở, con sẽ đi trong Đạo mà không cần tìm Đạo.

V. KHAI MỞ TÂM PHẬT – TỨ ĐẾ LÀ MỘT, TÂM LÀ TẤT CẢ
Con ơi,
Đừng thấy Tứ Đế là bốn điều, mà hãy thấy bốn là một, một là tất cả.
Thấy khổ là thấy Đạo;
Diệt khổ là hành Đạo;
Đạo viên mãn là Niết Bàn;
Niết Bàn không rời Khổ, Tập, Diệt.
Khi con hành đúng pháp, con sẽ thấy:
“Tất cả pháp đều duy tâm tạo.”
“Tâm chính là Phật, Phật chính là Tâm.”
Khi ấy, con không còn tụng kinh để nhớ, mà sống kinh để chứng.
Không còn thiền để cầu an, mà thiền để thấy Phật tánh trong mọi khoảnh khắc.
VI. LỜI KẾT TRUYỀN – ĐUỐC TÂM KHÔNG TẮT
Này con,
Từ nay, mỗi khi con ngồi xuống, hãy nhớ:
Khổ Đế là bài học tỉnh giác,
Tập Đế là sự thấy rõ vô minh,
Diệt Đế là nơi con trở về,
Đạo Đế là con đường con đang đi.
Mỗi hơi thở tỉnh là một lần con đang chuyển bánh xe pháp của chính mình.
Mỗi phút giây an nhiên là một lần Phật tánh trong con đang tỏa sáng giữa nhân gian.
Thầy nói với con:
“Đừng cầu Phật hiện, chỉ cần tâm con sáng.
Đừng tìm Niết Bàn, chỉ cần con dừng lại.”
Khi tâm dừng – khổ dừng.
Khi tâm sáng – pháp sáng.
Khi tâm an – tất cả an.
Đó chính là pháp thiền Tứ Diệu Đế trong Mật Thiền Thất Bảo Huyền Môn:
hơi thở là pháp, tâm là Phật, và người tu là người trở về với chính bản tánh rạng ngời xưa nay chưa từng mất.
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật
Nguyện cho con an trú trong hơi thở chánh niệm,
chứng tri Tứ Diệu Đế ngay giữa đời,
để mỗi bước chân con là pháp,
mỗi hơi thở con là đạo,
và mỗi cái nhìn con là ánh sáng của Phật tâm.